Het coronavirus bereikt iedereen: de grenzen zitten op slot en het coronavirus heeft de toeristenindustrie stilgezet. Hotels zijn gesloten en vliegtuigmaatschappijen hebben het moeilijk: hoe ziet de situatie er in IJsland uit, het land dat van toerisme leeft?
The Top of Iceland sprak verschillende IJslanders die werken in de toerismebranche. Van winkels tot hotels: het dagelijkse leven voor deze werknemers in het toerisme zien er door de gevolgen van het coronavirus anders uit.
Mel Holter
Werkt op de afdeling gronddienst bij een vliegtuigmaatschappij.
Caithlin Steinfort
Ik liep stage in Reykjavik. Ik werkte als receptioniste en deed ook wat huishoudelijk werk. Ik moest van de Belgische regering en mijn school terugkomen en IJsland verlaten.
Fabio Ronti
Ik was werkzaam als receptionist in een hotel, in het centrum van Reykjavik. Ik verloor mijn baan met 1 maand opzegging.
Caterina Străuneanu
Ik werkte voorheen in de productie van een chocoladefabriek, maar samen met een paar andere collega’s werd ik losgelaten omdat de verkoop was gedaald.
Hoe is de situatie nu in IJsland?
Holter heeft geen direct contact met toeristen, maar merkt ook veranderingen die voornamelijk zijn gericht op het salaris. Hij geeft aan dat hij op informatie wacht maar er op het werk door wordt gewerkt. ‘Het zal moeilijker zijn dan voorheen, maar we zullen zien.’
Het viel Caithlin op dat de cliënten minder stressvol waren voor de cisis. ‘'Toen het bedrijf nog open was droeg ik handschoenen en schorten bij het huishouden doen. Klanten waren meer stressvol; Ik zag veel Amerikaanse toeristen vertrekken na de aankondiging van Trump. Later begonnen ook anderen te vertrekken. Het was vreemd om Reykjavik zo leeg en kalm te zien.’'
Ondanks de relatief weinig besmettingen en opsluitingen staat de arbeidsmarkt wel op zijn kop. Zo’n 70.000 personen zijn hun baan verloren, zo ook Ronti. Hij geeft aan dat veel van de werknemers een baan krijgt, maar niet fulltime omdat het te veel kost uit angst voor een nieuwe coronavirus golf. Het zal goedkoper zijn om een aantal parttime medewerkers ‘in geval van’ te hebben.
Caterina geeft aan dat de massale ontslagen het gevolg is van het coronavirus. Veel buitenlanders hebben daaronder te lijden en het vinden van een baan is moeilijker. Vanwege de maatregelen konden toeristen niet komen. ‘’Bovendien kennen niet alle buitenlanders die hier wonen en die in de steek zijn gelaten het IJslands zo goed. Ik denk dat het nu nog belangrijker is om het IJslands te kennen. Het vinden van een baan is dus bijna onmogelijk, om nog maar te zwijgen van de concurrentie.’'
Wat veranderde er voor jou?
Holter werkt niet direct met toeristen maar er werden maatregelingen genomen. ‘’Ik houd 2 meter afstand van anderen en ik mis mijn collega’s. Tijdens het werk zijn er genoeg maskers en handschoenen beschikbaar.’’
Als stagiair maakte Caithlin de leeglopende toeristenstroom van dichtbij mee. Ze moest helaas stoppen om terug te keren naar België en in dezelfde week werd het hostel waar ze werkte gesloten. ‘’Een paar dagen voor mijn vertrek naar België heb ik met twee vriendinnen nog een huurwagen geregeld en zijn we langs de zuidkust gereden. Het was erg bizar om toeristische plaatsen, zoals de Skogafoss, bijna zonder toeristen te zien. Voorheen stonden hier nog veel tourbussen.'' Lege bezienswaardigheden waren voorheen niet te verwachten, maar nu vele landen een lock-down hebben ingesteld en grenzen dicht zijn, is het niet meer dan normaal.
Ronti geeft aan dat IJsland geen wet heeft over tijdelijke werkloosheid. Volgens hem mocht je kiezen tussen ontslag en een tijdelijk contract. ‘'Ze moeten een wet opstellen om te voorkomen dat bedrijven teveel werknemers ontslaan. Dus besloten ze om de mogelijkheid te bieden om tijdelijke contracten te creëren. Werknemers moeten minimaal 25% werken en zij zullen 25% betaald worden door de werkgever en 75% door de WW-uitkering. Maar werkgevers hielden niet van deze wet en besloten veel werknemers te ontslaan.’’
‘’De belangrijkste verandering door het coronavirus is dat ik werd losgelaten, maar daarvoor werden we 25% betaald door de fabriek en 75% betaald door de overheid. Ook werden we in de fabriek in twee groepen verdeeld om verspreiding van het virus te voorkomen.‘’ Caterina geeft aan dat er ook goede gewoontes uit voort komen: vaak handen wassen en oppervlakken en voorwerpen desinfecteren, zowel thuis als op het werk.
Hoe gaat het leven verder?
Holter ziet de toekomst hoopvol in: ‘’We moeten anderen helpen. Ik zal mijn masker en handschoenen dragen maar blijf glimlachen.’’
‘'Ik denk dat de toeristenindustrie behoorlijk is geraakt, denk aan de vele ontslagen bij de Blue Lagoon en Icelandair.’’ Caithlin vond het erg vreemd om alle toeristen te zien vertrekken. De bar van bepaalde hostels zijn weer open, maar de rest is nog steeds gesloten. ‘’Op deze manier hebben ze toch nog wat inkomen’’, verteld Caithlin. Ze is nu een stage gestart bij een Belgisch reisbureau zodat ze dit jaar kan afstuderen.
Voor Fabio is het afwachten: ‘'We kunnen wel wat werkloosheidsuitkeringen krijgen, maar het is belachelijk laag. En we hebben absoluut geen garantie om onze baan terug te krijgen als alles weer opengaat.’'
Ondanks vele werklozen staat de toeristensector niet helemaal stil. Zo legt Caterina uit dat wooneenheden blijven draaien en klaar staan om toeristen te verwelkomen. Toegangs- en parkeergelden zijn bij bepaalde bezienswaardigheden verwijderd om mensen, vooral binnenlandse reizigers, aan te moedigen. Waar IJsland zich ook op focust naast de toeristenindustrie? ‘’Ik denk dat IJsland zich vooral zal proberen te concentreren op de andere sectoren als visserij en aluminiumproductie.’’
Ook geeft ze aan dat het toerisme van groot belang is. Van wat Caterina opving is er vooruitgang in zicht. Ze heeft gehoord dat het land geleidelijk opengaat voor toeristen uit Scandinavische landen, waar het coronavirus even succesvol werd gecontroleerd. Caterina: ‘’Het lijkt er dus op dat de regering het rustig aan wil doen en eerst uiterst voorzichtig wil zijn. Ook denk ik dat alle kleine en lokale bedrijven hulp krijgen van de overheid door bijvoorbeeld minder belasting te moeten betalen. Op deze manier zijn bedrijven vrij om hun bedrijfsvoorstellen te herstructureren en aangepaste diensten aan te bieden. Hotels hebben bijvoorbeeld ervaringspakketten om koppels en gezinnen aan te moedigen om te reizen. Autoverhuur verhuurt auto's tegen zeer toegankelijke prijzen.’'
Er is meer concurrentie in de toeristenindustrie, maar toeristen in eigen land kan een nieuwe inkomstenbron worden. Meer weten hoe IJslandse bedrijven werken in deze tijden? Dat lees je hier
Door: Julia Harder
Foto: Caithlin Steinfort